Bloki-statki, które przypłynęły… statkiem do Gdańska

Geneza

W czasach PRL, miastem braterskim Gdańska, czy też jak dzisiaj to nazywamy partnerskim, był Leningrad. Oba miasta nadmorskie współpracowały ze sobą w rozmaitych kwestiach. Jako że ciągły głód mieszkaniowy doskwierał szczególnie miastom dynamiczne rozwijającym się przemysłowo, a takim był Gdańsk z dominującym przemysłem stoczniowym, to na początku lat 70, bratnie miasto z ZSRR postanowiło “podarować w geście przyjaźni” domy mieszkalne dla stoczniowców z Polski, nazywane dzisiaj blokami leningradzkimi lub w skrócie “leningradami”.

Domy-statki, czyli radziecki projekt 1-LG-600

Projekt bloku mieszkalnego 1-LG-600 został opracowany przez radzieckich inżynierów z 3 Kombinatu Budowy Domów w Leningradzie (DSK-3 skrót od rus. Домостроительный комбинат 3), który działa do dzisiaj (oczywiście w zmienionej formie) w dzielnicy Petersburga – Awtowo. Dokumentacja przewidywała wybór wysokości bloków od 4 do 14 pięter, mogły to być bloki punktowe, jedno klatkowe, czy też znacznie dłuższe – wszystko zależało od ilości sekcji budynku. Ze względu na charakterystyczny wygląd elewacji i stolarki okiennej były nazywane w ZSRR domami-statkami (rus. дома-корабли). Patrząc na bryłę budynku z zewnątrz, widzimy rząd okien, które przypominają te z kajut statków.

Kajuty statku

Okna były wąskie i w długich rzędach, dodatkowo w różnych rozmiarach, umieszczone wysoko nad podłogą – w różnych wariantach projektu było to odpowiednio 150 i 120 cm. Celem projektantów w tym przypadku było umożliwienie ustawienia mebli przy ścianach w małych rozmiarowo pokojach (mały pokój i kuchnia były wielkości 6 m²). Ciekawostką jest brak parapetów wewnątrz mieszkań. Projekt był używany od 1969 do 1989 r.

Leningrady w Gdańsku

Wracamy na polskie wybrzeże, do roku 1971. Wtedy właśnie 3 sztuki domów mieszkalnych trafiły statkiem do gdańskiego portu. Zostały one wybudowane, a dokładniej mówiąc zmontowane z gotowych prefabrykatów przy ulicy Kołobrzeskiej w dzielnicy Przymorze. Stoją do dzisiaj pod numerami 54, 56, 58.

Radziecki projekt w Gdańsku

Gdańska wersja bloków 1-LG-600 jest 5 klatkowa o długości 113 metrów i wysokości 8 pięter. W każdym domu mieszkalnym znajduje się 179 mieszkań, w tym:
– 35 kawalerek (30,7 m²),
– 54 dwupokojowych (43,7 m²),
– 89 trzypokojowych (60 m²),
– 1 czteropokojowe (78 m²).

Z powyższego zestawienia wyraźnie widać, że dominowały mieszkania trzy i dwupokojowe.

Budowa

Materiały do budowy zostały dostarczone statkami Polskiej Żeglugi Morskiej, aby dostarczyć całość ładunku, było potrzebne aż 15 rejsów z Leningradu do Gdańska. Montaż pierwszego z przekazanych budynków rozpoczął się 10 września 1971 r. i zakończył w lutym 1972 r..Wśród budowlanych na placu budowy, przebywała grupa 40 robotników z ZSRR. Całością prac kierował polski inżynier przy udziale kolegi z delegacji radzieckiej. Wykonawcą było Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego. Oficjalne pożegnanie gości z ZSRR odbyło się 22 kwietnia 1972 r. Wszystkie 3 bloki były gotowe.

Dar przyjaźni

Warto wspomnieć, iż zgodnie z oficjalną narracją trzy bloki były darem dla polskich stoczniowców i ich rodzin, mającym zaspokoić gigantyczny głód mieszkaniowy, to tak naprawdę strona polska pokryła około 60 % kosztów.

W gdańskich “Leningradach”, które mają 8 pięter jest jedna winda na klatkę. Projekt pozostałych wariantów bloków – 11 i 14 piętrowych przewidywał jeszcze dodatkową windę.

Nie tylko Gdańsk

Trzy bloki seriii 1-LG-600 nie są jedynymi w Polsce. Podobne “prezenty” otrzymały również miasta z dzisiejszego województwa zachodniopomorskiego: Szczecin (15 bloków), Police (5 bloków) oraz Świnoujście (4 bloki).

Trwałość domów

Bloki projektu 1-LG-600, wybudowane w Polsce ponad 45 lat temu po gruntownej modernizacji, nie niepokoją swoim stanem technicznym inżynierów. W Gdańsku znajdują się pod pożądanym do kupna adresie – z ulicy Kołobrzeskiej jest blisko nad morze, do największego parku – Reagana, gdzie znajduje się wiele placów zabaw i leśnej zieleni, w pobliżu bloków jest wiele punktów usługowych, sklepów oraz przeróżnych instytucji, gdy tylko jakieś mieszkanie jest dostępne na sprzedaż, to nie wisi za długo na stronie internetowej. A jak jest u naszych wschodnich sąsiadów?

“Leningrady” w Rosji zazwyczaj są w dobrym stanie, ale podobnie jak starsze “Chruszczowki” (bloki 4 piętrowe, budowane masowo w latach 50 i 60), ze względu na swój stan techniczny, coraz częściej podlegają wyburzeniom w ramach “rewitalizacji”, a mieszkańcy otrzymują mieszkania w nowo wybudowanych blokach w bardziej odległych dzielnicach.

Blok, który się zawalił

W czasach Związku Radzieckiego, a dokładniej 27 lutego 1979 roku, w Leningradzie 14 piętrowy blok serii 1-LG-600 zawalił się. Z tego powodu do 1982 roku, w Leningradzie seria została wycofana z montażu i powstał ulepszony projekt. Natomiast w pobliskich podmiejskich miejscowościach budowy trwały aż do 1989 roku.

Przyczyną zawalenia było między innymi użycie prefabrykatów prosto z fabryki domów w czasie silnych zimowych mrozów. W następstwie konstrukcja w czasie budowy uległa osłabieniu i budynek całkowicie uległ zniszczeniu. Podczas katastrofy nikomu nic się nie stało.

Źródła: gedanopedia.pl, dawnaoliwa.pl, pastvu.com, Fotokarta.